Teksas merkezli biyoteknoloji firması Colossal Bioscience’ın bu hafta yaptığı açıklama, hem dünya genelinde ilgi uyandırdı hem de bilim dünyasında ciddi tartışmalara neden oldu.

Firma, nesli binlerce yıl önce tükenen korkunç kurdun genetik düzenleme ile tekrar hayata getirildiğini iddia etti. Açıklamaya göre, Ekim ayında iki, Ocak ayında ise bir yavru dünyaya geldi. Bu yavrulara Romulus, Remus ve Khaleesi isimleri verildi.

Game of Thrones dizisindeki Stark ailesine verilen kurtlardan ilhamla bu isimlerin seçildiği belirtiliyor. Colossal’ın yatırımcıları arasında dizinin yazarı George R.R. Martin de bulunuyor. İddiaya göre Martin, bu yavrularla tanışınca gözyaşlarını tutamamış. 13 bin yıl önce yaşamış bu kurtların yaklaşık 1,8 metre uzunluğunda ve 76 kilo ağırlığında olduğu, yani günümüzdeki gri kurtlardan yüzde 25 daha büyük olduğu biliniyor.

Colossal daha önce ne yaptı?
Firma daha önce de nesli tükenmiş yünlü mamutlardan elde ettiği genetik materyallerle soğuğa dayanıklı “yünlü fareler” üretmişti. Bu farelerin, uzun ve kahverengi tüylerle kaplı olması dikkat çekmişti.

Colossal’ın nihai hedefleri arasında, animasyon filmi Buz Devri’nden tanıdık yünlü mamutları yeniden canlandırmak da bulunuyor. Firma bu hedef için Asya fillerine CRISPR gen düzenleme teknolojisi uygulamayı planlıyor. Aynı zamanda dodo kuşu ve Tazmanya kaplanını da yeniden hayata döndürmek istediklerini duyurmuşlardı.

Gerçekten korkunç kurtlar mı üretildi?
Jurassic Park filmlerini akla getiren bu gelişmelerin ardından bazı bilim insanları, elde edilen yavruların aslında korkunç kurt değil, genetik olarak değiştirilmiş gri kurtlar olduğunu düşünüyor.

Bu projede kullanılan DNA, biri Ohio’daki Sheridan Pit’ten çıkarılan 13.000 yıllık bir dişten, diğeri ise Idaho’daki American Falls’tan alınan 72.000 yıllık bir iç kulak kemiğinden elde edildi. Bu kalıntılardan oluşturulan genetik bilgiler, kurt, çakal ve tilki gibi yaşayan yakın türlerin DNA’sıyla karşılaştırıldı.

Sonrasında gri kurtlardan alınan hücreler, korkunç kurda benzer özellikler taşıyacak şekilde CRISPR teknolojisiyle değiştirildi. Bu değiştirilen hücrelerin genetik materyali, daha önce DNA’sı çıkarılmış gri kurt yumurta hücrelerine aktarıldı. Laboratuvarda olgunlaştırılan bu embriyolar, evcil köpeklerin rahimlerine yerleştirildi ve böylece yavrular doğdu.

Ancak bu süreçte gerçek bir korkunç kurdun DNA’sı doğrudan kullanılmadı.

Yeni yavruların özellikleri ne?
Yavruların beyaz tüyleri, iri kafaları, güçlü çene yapıları, geniş omuzları ve kaslı vücutları olduğu belirtiliyor. Ayrıca, kürk yapısı, vücut büyüklüğü, kafatası ve yüz şekli gibi birçok özellik genetik olarak düzenlendi. Uzmanlara göre, bu yavruların sesi ve uluma biçimi de normal gri kurtlardan farklılık gösteriyor.

Her ne kadar gri kurtlarla yüzde 99,5 DNA benzerliği taşısalar da korkunç kurtlar, bilimsel olarak gri kurtlarla akraba sayılmıyor. 2021 yılında yayımlanan bir araştırma, bu türün aslında çok daha eski bir evrimsel soya ait olduğunu ortaya koymuştu. Yani bu benzerlik, aynı çevreye uyum sağlamak için ayrı evrimsel yollarla gelişmiş özelliklerin bir sonucu.

Minnesota Üniversitesi’nden kurt uzmanı David Mech, bu canlının “aslında bir kurt bile olmadığını” söylerken, Otago Üniversitesi’nden zoolog Philip Seddon da korkunç kurtların 6 milyon yıl önce gri kurtlardan ayrıldığını ifade ediyor.

Korkunç kurt mu, genetiği değiştirilmiş gri kurt mu?
Colossal firması da aslında birebir aynı bir tür üretmenin şu anki teknolojiyle mümkün olmadığını kabul ediyor. Firmanın sözcüleri, “mutlaka yüzde 100 aynı olması gerekmez” diyerek bu durumu açıklıyor.

Maine Üniversitesi’nden paleoekolog Jacquelyn Gill, bu yavruları “tasarım ürünü bir köpek” olarak nitelendirirken, "İçimde Neandertal genleri var ama kimse bana Neandertal demez" yorumunda bulunuyor. Diğer birçok uzman ise Colossal’ın bu projeyi tanıtırken kullandığı ifadelerin yanıltıcı olduğunu düşünüyor.

Otago Paleogenetik Laboratuvarı’ndan Nic Rawlence, “Bu yavrular, korkunç kurda benzeyen özelliklere sahip gri kurtlardır” diyor. Ona göre bu hayvanlar gerçek anlamda birer korkunç kurt değil, genetik melezler.

Tartışmalı tanıtım stratejisi
Peki şirket neden bu canlılara ısrarla "korkunç kurt" diyor? Pek çok uzmana göre bunun sebebi güçlü bir halkla ilişkiler kampanyası yürütmek. TIME dergisine kapak olan yavrular, YouTube’daki uluma videolarıyla milyonlarca izlenmeye ulaşırken, George Martin, Chris Hemsworth, Peter Jackson ve Tiger Woods gibi ünlü isimlerin PR ekiplerinin kampanyaya dahil olduğu belirtiliyor.

Neden bu projeler yapılıyor?
Colossal, yaptığı çalışmaların amacının nesli tükenmekte olan canlıları kurtarmak ve bu türleri değişen iklim koşullarına adapte edebilmek olduğunu savunuyor. Örneğin, korkunç kurt projesinde geliştirilen teknolojilerin, tehlike altındaki kızıl kurtları klonlamakta kullanıldığını belirtiyorlar.

Bu çerçevede, şirket dört klonlanmış kızıl kurdun da dünyaya geldiğini duyurdu. Eğer bu kurtlar üreyebilirse, türün genetik çeşitliliği ve hayatta kalma şansı artabilir.

Ancak bazı uzmanlar, bu amaçla korkunç kurda benzer bir melez tür üretmenin gereksiz olduğu görüşünde. Nitekim 2003’te bilim insanları, nesli tükenmiş bucardo keçisini yalnızca DNA’sını taşıyan bir klon yoluyla hayata döndürmeyi başarmıştı.