Son dönemde Almanya ve Fransa’nın yeni uzay stratejilerini duyurmasının ardından, kıtadaki diğer devletlerin uzay alanındaki öncelikleri yeniden gündeme geldi. Avrupa ülkeleri, uydu güvenliğini sağlamak, rekabet kapasitelerini artırmak ve yörüngede beliren yeni tehditlere karşı hazırlıklı olmak için uydu teknolojilerine, savunma altyapılarına ve fırlatma projelerine önemli miktarda kaynak ayırıyor.

Artan savunma odaklı yaklaşımın arkasında, GPS sinyallerinin hedef alınması, gelişmiş füze sistemleri ve dış tedarikçilere bağımlılığın Avrupa’nın uzaya erişiminde kırılganlık yaratması gibi riskler bulunuyor. Peki Avrupa ülkeleri bu alanda hangi yol haritalarını izliyor?

Almanya

Almanya, güvenlik unsurlarını merkeze alan ilk ulusal uzay stratejisini Kasım ayında kamuoyuyla paylaştı.

Plan; insanlı uzay görevlerinden, yeni uydu ağlarının genişletilmesine ve uluslararası ortaklıkların artırılmasına kadar geniş bir alanı kapsıyor. Hükümete göre bu adımlar, Almanya’nın uzayda daha “etkin ve esnek” bir konuma gelmesini sağlayacak.

Savunma Bakanı Boris Pistorius, modern yaşamın uzay tabanlı sistemlere büyük ölçüde bağlı hale geldiğini, bu sistemlerde yaşanacak kesintilerin güvenlik ve günlük hayat açısından ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguladı.

Ayrıca hükümet, özellikle Baltık bölgesinde Rusya’nın GPS karıştırma faaliyetlerine karşı vatandaşlarını korumak için önümüzdeki yıllarda 35 milyar euroluk ek yatırım yapmayı planlıyor.

Fransa

Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa’nın yeni uzay stratejisinin bilimsel araştırma ile güvenlik önceliklerini birlikte ele alacağını duyurdu.

Fransız planı beş temel hedef içeriyor: uzaya rekabetçi erişimi sürdürmek, güçlü bir uzay ekonomisi yaratmak, askeri uzay kapasitesini korumak, araştırma yatırımlarını artırmak ve uluslararası ortaklıkları geliştirmek.

Strateji; Ariane 6 roketinin ticari görevler gerçekleştirmesi için Fransız Guyanası’ndaki fırlatma merkezinin yenilenmesini de kapsıyor.

Fransa, uzay savunmasına ek 4,2 milyar euro ayırmayı hedefliyor. Böylece toplam yatırım 2030’a kadar 10 milyar euroyu aşacak.

Plan dahilinde, yörüngedeki Fransız varlıklarını korumaya yönelik Orbit Guard ve Toutatis gibi devriye uyduları da değerlendiriliyor. Ayrıca istihbarat, erken uyarı ve iletişim kabiliyetlerinin güçlendirilmesi temel hedefler arasında.

Fransa, yer bilimlerine yönelik çalışmaları artırarak iklim dayanıklılığı projelerini de desteklemeyi amaçlıyor. Askeri Programlama Yasası ile başlayan uzay güvenliği adımları, Uzay Paktı sayesinde ordu ile sektör firmaları arasındaki iletişimle daha da güçlendiriliyor.

İtalya

İtalya, Ekim ayında açıkladığı bütçeyle yeni bir uzay savunma planına başlamak için 109 milyon euro ayırdı.

Henüz geliştirme aşamasında olan bu planın, önümüzdeki 20 yıl içinde ortaya çıkabilecek tehditlere karşı ülkenin hazırlıklı olmasına yardımcı olacak “çok alanlı” bir yapı sunması hedefleniyor.

Plan, kısa vadede ihtiyaç duyulan kapasite boşluklarını tespit etmeyi amaçlıyor. Ayrıca ülke, ulusal uydu varlıklarını korumak, uzay enkazını izlemek ve güvenli uzay erişimini sürdürmek amacıyla uzay gözetleme faaliyetlerine ek 131 milyon euro kaynak aktardı.

İletişim altyapısını güçlendirmek için, Sicral 3 adlı yeni nesil askeri haberleşme uydusuna 186 milyon euro ayrıldı. İlk kez 2001’de geliştirilen bu sistem, yeni uydu ile modernize ediliyor.

İtalyan Uzay Ajansı’nın 2026’ya kadar faaliyete geçmesi beklenen uydu üretim ağı için Thales’e 100 milyon euro değerinde bir sözleşme verdiği belirtiliyor.

İtalya ayrıca, ülkedeki kritik hizmetleri destekleyen ve çevresel değişimleri takip eden yer gözlem uydularına yatırım yapıyor. Iride takımyıldızının ilk uydusu Ocak 2025’te fırlatıldı.

Ülke, Ariane 6 ve Vega-C gibi Avrupa’nın önde gelen fırlatma sistemleri üzerinde Almanya ve Fransa ile birlikte çalışıyor.

İngiltere

İngiltere Uzay Ajansı, Eylül ayında yayımladığı planla uzayı hem ekonomi hem de güvenlik açısından stratejik bir kaldıraç olarak görmeye devam edeceğini açıkladı.

Lansman kabiliyetlerine yatırım yapılması, çevre dostu uzay limanlarının geliştirilmesi ve uydu iletişiminde uzmanlaşılması bu planın temel unsurlarından.

İngiltere ayrıca, yörüngedeki uyduların bakım, onarım ve montajını mümkün kılacak teknolojilere ağırlık veriyor.

Ajans, bilimsel yenilikleri teşvik ederek, yetenekleri çekip koruyacak kapsayıcı çalışma ortamları sağlayarak ve uluslararası ortaklıklarla stratejisini hayata geçireceğini belirtiyor.

İsveç

İsveç, 2024 yılında ilk kez savunma ve güvenlik ekseninde şekillenen bir ulusal uzay stratejisi duyurdu.

Strateji; uzayda daha fazla özerklik, ulusal savunmayı destekleyen güçlü bir uzay varlığı, ortak projeler için gerekli uzmanlığın geliştirilmesi ve devlet-özel sektör işbirliğinin artırılması üzerine kurulu.

Bu hedeflere ulaşmak için, gerektiğinde uzay mevzuatının güncellenmesi ve kurum-şirket işbirliklerinin genişletilmesi planlanıyor.

Hükümet, gözetleme ve keşif amacıyla İsveç Silahlı Kuvvetleri’ne 1 milyar kron (yaklaşık 914 milyon euro) ek bütçe sağladı.

Kuzey Kutbu’na yakın konumu sayesinde İsveç, özellikle kutupsal yörüngedeki uyduların işletilmesi ve fırlatılması için stratejik bir avantaja sahip. Ülkedeki Esrange uzay limanında yeni fırlatma kabiliyetleri inşa ediliyor ve Firefly Aerospace’in gelecek yıl buradan uydu fırlatması bekleniyor.

Hollanda

Hollanda Savunma Stratejisi kapsamında, uzay önümüzdeki on yıl için ülkenin öncelikli alanlarından biri olarak belirlendi.

Belgede, 2027 yılına kadar ordunun güvenilir bilgi sağlayabilecek bir uydu ağına sahip olacağı belirtiliyor.

2030’a gelindiğinde Hollanda; yörüngedeki cisimleri takip etmek, Dünya gözlemlerini geliştirmek ve uydu iletişimini daha verimli yönetmek için yapay zekâ tabanlı sistemleri kullanmak istiyor.

Aynı zamanda ülke, hava ve füze savunmasına destek verecek Avrupa erken uyarı sistemine erişmeyi hedefliyor.

Hollanda’nın uzay savunması yaklaşımı, 2022’de açıklanan Savunma Uzay Gündemi’ne dayanıyor ve altı temel kapasiteye odaklanıyor: uzay durumsal farkındalığı, keşif, uydu iletişimi, konumlama-seyrüsefer-zamanlama, ortak erken uyarı sistemleri ve uzay hava durumunun takibi.