İsviçre halkı iki önemli konuda referanduma gidiyor. İlkinde İsviçre merkezli şirketlerin hem yurtdışında hem de İsviçre`de yaptıkları tüm faaliyetleri uluslararası standartlarda, insan hakları ve çevre standartlarına saygı göstererek sürdürmeleri talep ediliyor. İkinci referandumun konusu ise her türlü savaş malzemesi üreten şirketlere verilen maddi desteğin kaldırılması, hatta İsviçre’nin dünya genelinde silahsızlanma çalışmalarına öncülük etmesi isteniyor.
1- KONZERNVERANTWORTUNG / ŞiRKETSEL SORUMLULUK
Şirketsel Sorumluluk başlığı altında oylanacak olan bu yeni inisiyatif ile İsviçre merkezli şirketlerin hem yurtdışında hem de İsviçre`de yaptıkları tüm faaliyetleri uluslararası standartlarda, insan hakları ve çevre standartlarına saygı göstererek sürdürmeleri talep ediliyor.
Konuyu ilk olarak 10 Ekim 2016 tarihinde gündeme getiren girişimcilere göre şirketlerin uluslararası standartlara uygun çalışmaları, özellikle ham madde ticaretiyle uğraşan büyük şirketlerin durumlarının tespit edilerek kontrollerinin yapılması isteniyor. «Bu şirketlerin tedarik zincirleri incelenmeli ve kural ihlali yapıp yapmadıkları kontrol edilmeli ve uygunsuz koşulların önüne geçilmeli» diyen girişimciler, kurallara uymayan şirketlere dava açılarak yargılanmalarını istiyorlar. Çevrenin korunmasında aktif olan sivil toplum örgütlerinden oluşan bir komite tarafından yönetilen önerge, SP ve Yeşiller Partileri tarafından da destekleniyor. Girişimin arkasında çevrenin korunmasında aktif olan sivil toplum kuruluşlarından oluşan Public Eye isimli bir komite var. Public Eye`nin önerisi SP ve Yeşiller partileri tarafından da destekleniyor.
Öneriye karşı çıkanlar da İsviçreli şirketlerin yurtdışı faaliyetlerinde uluslararası kurallara uygun hareket etmesi gerektiği ilkesini destekliyorlar ancak bu girişimin büyük şirketlere ciddi dezavantajlar sağlayacağı, bulundukları ülkelerde ekonomik zarar görebileceklerini hatta İsviçre’yi terk edebileceklerini söylüyorlar. Public Eye adlı oluşum, bazı İsviçreli şirketlerin yurtdışında yürüttükleri faaliyetlerin yıllardır insan haklarını ihlal ettiği ve çevreyi tahrip ettiği konusunda sayısız belge sunuyor. İsviçre dışında madencilik alanında faaliyet yürüten Glencore şirketinin çalışmaları hakkında bilgiler toplayan Public Eye komitesi, bu gibi şirketlerin nehirleri zehirleyip, yaşam alanlarını tahrip ettiklerini ve ortaya çıkan çevresel zararlardan sorumlu tutulmaları gerektiğini dile getiriyorlar. Komitenin dikkat çektiği bir başka şirket ise İsviçre’nin LafargeHolcim isimli çimento şirketi. Şirketin Nijerya’nın Ewekoro köyünde bir fabrikası bulunuyor. Görgü tanıklarına göre bölge çimento tozu ile kaplı. Buradaki doktorlar, insanlarda yoğunlukla karaciğer, akciğer ve dalak hasarı gibi hastalıklar görüldüğünü bildiriyorlar.
2- SAVAŞ MALZEMESİ ÜRETICILERINE FİNANSAL DESTEK VERİLMESİN
İsviçre`de uygulanmakta olan mevcut kanunlara göre tabanca, tüfek, zırhlı personel taşıyan araçlar ve savaş malzemelerin üretimi ve ihracatı gibi konularda katı kurallar uygulanmakta. Nükleer, biyolojik ve kimyasal silahların, mayınların ve misket bombaların finansmanı ve üretiminin yanısıra ticareti de kanunen yasaklanmış vaziyette.
Uygulamada olan mevcut kanunları yetersiz bulan Girişim Komitesi, finansman yasağının her türlü savaş malzemesi üreticilerine uygulanmasını ve artık bu üreticilerin kredi kullanmasına izin verilmemesi gerektiğini savunuyorlar. Hatta bu şirketlerin yatırım yaptıkları fonlardaki mülkiyetlerinin de iptali isteniyor. Yıllık cirosunun % 5`inden fazlasını savaş malzemesi üretiminden sağlayan tüm şirketlerin savaş malzemesi üreticisi olarak kabul edilmesi gerektiğini savunan komite, bu şirketlere yasak getirilmesini, ayrıca İsviçre`nin bu tarzda çalışan şirketlere dünya çapında yasak getirilmesi için çalışma yapması gerektiğini savunuyor. Getirilen bu öneri hükümet ve parlamento tarafından desteklenmiyor. Komitenin endişelerini anladıklarını ifade eden Federal Konsey ve parlamento, girişimin kabul edilmesi durumunda ne daha az silah üretilecek ne de daha az çatışma çıkacak. Buna ek olarak isviçre ekonomisi zarar görecek, hatta AHV/IV fonlarına yatırım azalacak
